काठमाडौं । रूसमा गएको ८.७ रेक्टर स्केलको भूकम्पको असर जापानदेखि अमेरिकासम्म पुगेको छ । धेरै देशहरूमा सुनामीको चेतावनी जारी गरिएका छन् । भूकम्पको तीब्रता निकै उच्च भएकोले यसले धेरै ठूलो क्षेत्रमा क्षति गर्ने अनुमान गरिएको छ ।
जापानको स्थानीय प्रसारक एनएचकेले सुनामीका छालहरू होक्काइदो प्रान्तको उत्तरी क्षेत्रमा पुगेको रिपोर्ट गरेको छ। छालहरूको उचाइ लगभग १२ इन्च रहेको अनुमान गरिएको छ।
होक्काइदोको उत्तरपूर्वी भागमा रहेको बन्दरगाह शहर नेमुरोमा सुनामी आएको थियो। जापानी अधिकारीहरूले पहिले नै सुनामीको छाल धेरै उच्च हुन सक्ने चेतावनी जारी गरिसकेका थिए।
जापानका प्रधानमन्त्री शिगेरु इशिबाले अधिकारीहरूले “परिस्थितिको मूल्याङ्कन गरिरहेको” बताए। उनले कुनै पनि राहत प्रयासमा “मानिसहरूलाई प्राथमिकता दिइने” बताए।
अहिलेसम्म कुनै हताहतको पुष्टि भएको छैन। प्रधानमन्त्री शिगेरु इशिबाले नागरिकहरूलाई तटबाट टाढा रहन र अग्लो जमिनमा सर्न आग्रह गरेका छन्। जापानभरका १९ लाखभन्दा बढी मानिसहरूलाई सुरक्षित स्थानमा सर्न आग्रह गरिएको छ ।
यो सुनामी रुसको कामचट्का प्रायद्वीपमा गएको भूकम्पपछि आएको हो। अमेरिकी भूगर्भ सर्वेक्षण (युएसजीएस) ले भूकम्पको तीव्रता ८.८ मापन गरेको छ।
पहिले यसको तीव्रता ८.० र त्यसपछि ८.७ भनिएको थियो, जुन पछि परिमार्जन गरिएको थियो।
जापानको टोकियो इलेक्ट्रिक पावर कम्पनीले फुकुशिमा दाइची र फुकुशिमा दैनी आणविक प्लान्टका कामदारहरूलाई सुरक्षित रूपमा बाहिर निकालेर उच्च स्थानहरूमा लगिएको बताएको छ।
२०११ मा जापानमा ९.० म्याग्निच्युडको विनाशकारी भूकम्प र सुनामी पछि फुकुशिमा दाइची प्लान्टमा ठूलो आणविक दुर्घटना भयो। टेप्कोले प्लान्टमा कुनै क्षति नभएको र सुनामी चेतावनीलाई निगरानी गरिएको बताएको छ।
यस हप्ताको सुरुमा, टेप्कोले विकिरणको स्तर कम गर्न पर्याप्त समय प्रदान गर्न इन्धनको फोहोर पूर्ण रूपमा हटाउन १२ देखि १५ वर्ष ढिलाइ हुन सक्ने घोषणा गर्यो।
भूकम्पपछि मंगलबार राति धेरै दक्षिण अमेरिकी देशहरूले सुनामीको चेतावनी जारी गरेका छन्। चिलीमा, राष्ट्रिय सुनामी अलार्म प्रणालीले देशको सम्पूर्ण तटीय क्षेत्रमा सुनामीको खतरा रहेको बताएको छ। पेरुको नौसेनाले परिस्थितिलाई नजिकबाट निगरानी गरिरहेको बताएको छ।
इक्वेडरको ओशनोग्राफिक एण्ड अन्टार्कटिक इन्स्टिच्युटले जैविक विविधता र वन्यजन्तुको प्रमुख केन्द्र गालापागोस टापुहरूमा स्थानीय समय अनुसार बिहान ९ बजेसम्म १.४ मिटर (४.६ फिट) अग्लो छाल देख्न सकिने बताएको छ ।
मेक्सिको र मध्य अमेरिकाको एकीकृत सुनामी चेतावनी प्रणालीले पनि सुनामीको चेतावनी जारी गरेको छ जुन मेक्सिकोको उत्तरपश्चिम तटमा रहेको एन्सेनाडादेखि मध्य अमेरिकी देश पानामासम्म फैलिएको छ।
अमेरिकाले हवाई द्वीपमा सुनामीको जोखिमका कारण आपतकाल घिषणा गरेको छ । यो टापु प्रशान्त महासागरमा छ । चेतावनीपछि होनोलुलु र हवाईका समुद्री तटहरूबाट मानिसहरू फर्किरहेका छन्। मानिसहरूलाई हवाईका समुद्री तटहरूबाट टाढा रहन भनिएको छ।
सुनामी चेतावनीपछि जापानका मानिसहरू भवनका छतमा चढेका छन् । मानिसहरू भवनहरूको छतमा देख्न सकिन्छ। प्रशान्त सुनामी चेतावनी केन्द्रले हवाई, चिली, जापान र सोलोमन टापुहरूमा र वरपर एक देखि तीन मिटर अग्ला छालहरू उठ्न सक्ने बताएको छ।
जापानका १६ स्थानमा सुनामी रेकर्ड गरिएको छ। यस समयमा ४० सेन्टिमिटर अग्ला समुद्री छालहरू देखिएका थिए। इशिनोमाकी बन्दरगाहमा पचास सेन्टिमिटर अग्ला समुद्री छालहरू देखिएका थिए।
भूकम्पपछि क्यालिफोर्निया र हवाईको तटीय क्षेत्रमा सुनामीको चेतावनी जारी भएपछि अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले सतर्क रहन आग्रह गरेका छन्। सुनामी चेतावनीको कारण, हवाईमा भारी ट्राफिक जाम देख्न सकिन्छ। सुनामी चेतावनी पछि स्थानीय र पर्यटकहरू हवाई छोड्दै छन्। यहाँ तीन देखि १२ फिट अग्लो समुद्री छालहरूको सम्भावना छ।
अमेरिकी सामोआ, अन्टार्कटिका, कोलम्बिया, कुक टापुहरू, कोस्टारिका, एल साल्भाडोर, फिजी, गुआम, ग्वाटेमाला, हल्याण्ड र बेकर, इन्डोनेसिया, जार्विस टापु, कार्माडिस टापु, किरिबाटी, मार्शल टापुहरू, मेक्सिको, मिडवे टापु, न्यूजील्याण्ड, निकारागुआ, पलाउ, पाल्माइरा टापु, पानामा, पपुवा न्यु गिनी, पेरु, फिलिपिन्स, सामोआ, ताइवान, टोंगा र भानुआटुमा सुनामीको प्रभाव पर्न सक्छ।
