काठमाडौं – सन्तान जन्मेपछि धेरै दाम्पत्य जीवनमा पहिले जस्तो आत्मीयता, समय र नजिकपनामा कमी आएको अनुभव हुन्छ। यसको मुख्य कारण बच्चा जन्मेपछि श्रीमान–श्रीमती दुवैको प्राथमिकता बदलिनु हो। विशेषगरी आमा नवजात शिशुको हेरचाहमा पूर्ण रूपमा व्यस्त हुन्छिन्।
रातदिनको अनियमित तालिका, स्तनपान, निद्राको कमी र शारीरिक थकाइले श्रीमतीलाई मानसिक र शारीरिक दुवै रूपमा थकित बनाउँछ। यसैकारण पति–पत्नीबीच पहिलेको जस्तो समय र रोमाञ्चकता कायम राख्न कठिन हुन्छ।
शारीरिक पक्षले पनि दूरी बढाउँछ। प्रसूति पछिको शरीरमा हुने परिवर्तन, हार्मोनको असर र पीडाले श्रीमतीलाई लामो समयसम्म सामान्य अवस्थामा फर्किन बाधा पुर्याउँछ। यसले शारीरिक सम्बन्धमा चिसोपना ल्याउन सक्छ। अर्कोतर्फ, श्रीमानले श्रीमतीलाई प्राथमिकता नदिएको वा आफूलाई बेवास्ता गरिएको महसुस गर्न सक्छन्। यसरी भावनात्मक दूरी पनि बढ्न थाल्छ।
समाज र परिवारको दबाबले पनि सम्बन्ध प्रभावित हुन्छ। बच्चाको हेरचाह, परिवारजनको अपेक्षा, आर्थिक खर्च र जिम्मेवारी बढेसँगै श्रीमान–श्रीमतीबीच तनाव र गलतफहमी बढ्न सक्छ।
तर, यो अवस्था सामान्य हो र समयसँगै सुधार हुन्छ। यदि श्रीमान् र श्रीमतीले खुलेर संवाद गर्ने, जिम्मेवारी बाँड्ने र एक–अर्काको भावनालाई सम्मान गर्ने बानी बसाल्छन् भने सम्बन्धमा पुनः आत्मीयता फर्काउन सकिन्छ। सन्तान जन्मेपछि पनि दाम्पत्य जीवनलाई सन्तुलनमा राख्न सहकार्य, धैर्यता र प्रेम नै सबैभन्दा प्रभावकारी उपाय हुन्।
समयको अभाव
बच्चा जन्मिएपछि समयको अभाव ठूलो समस्या हो । छोराछोरी हुर्काउनमा यति धेरै समय बित्छ कि श्रीमान् र श्रीमतीलाई एकअर्काको लागि समय निकाल्न गाह्रो हुन्छ। यो पनि गाह्रो छ। तर तपाईलाई थाहा छ कि एक अर्काको लागि समय निकाल्नु धेरै महत्त्वपूर्ण छ। यस्तो अवस्थामा बच्चालाई परिवारका अन्य सदस्यहरूसँग दिनहुँ केही घण्टा छाड्नुहोस् र एकअर्काको लागि समय निकाल्नुहोस्।
माया र स्नेहको कमी
सन्तान जन्मेपछि थकान र तनावका कारण श्रीमान् – श्रीमती माया र स्नेहको मुडमा हुँदैनन् । यो सामान्य समस्या हो। बच्चा जन्मेपछि महिलाहरु बच्चासँग धेरै समय बिताउने र आफ्नो सबै माया आफ्नो बच्चामा खर्च गर्ने गरेको देखिन्छ । यस्तो अवस्थामा पतिले आफ्नो जीवनमा अब माया बाँकी छैन भन्ने महसुस गर्न थाल्छ । यस्तो अवस्थामा महिलाहरूले विशेष गरी आफ्नो जीवनसाथीलाई थोरै माया दिनुपर्छ। यसका अलावा पतिले पनि सकारात्मक हुनुपर्छ र श्रीमतीलाई स्नेह र हेरचाह गर्नुपर्छ।
निद्राको कमी
बच्चा जन्मेपछि दुईदेखि तीन वर्षसम्म रातको निद्रामा गडबड हुन्छ । यस्तो अवस्थामा चिडचिडापन, टाउको दुख्ने, तनाव, चिन्ता आदि जस्ता लक्षण देखिन थाल्छन् । धेरै पटक यी लक्षणहरू हावी हुन थाल्छन्। यस्तो अवस्थामा एक अर्काको कमजोरी र लापरवाहीका कारण रिस वा क्रोध आउन थाल्छ । यस्तो अवस्थामा दुवैले मिलेर यस समस्याको समाधान खोज्नुपर्छ र दुवैलाई पूर्ण रातको निद्राको सुनिश्चितता गर्ने प्रयास गर्नुपर्छ।
जिम्मेवारी
धेरै पटक बच्चाको सम्पूर्ण जिम्मेवारी आमाको काँधमा छोडिन्छ र कुनै गल्ती भयो भने आमालाई श्राप दिइन्छ। यो पटक्कै नगर्नुहोस्। जिम्मेवारी समान रूपमा बाँड्नुहोस् र दोष लगाउनुको सट्टा, बच्चालाई सँगै सिकाउनुहोस्।
रोमान्सको कमी
बच्चाको प्रारम्भिक पालनपोषण थकित हुन्छ। यस्तो अवस्थामा आमालाई रोमान्सका लागि आफूलाई तयार गर्न निकै गाह्रो हुन्छ । यस्तो अवस्थामा जीवनमा रोमान्सलाई फरक तरिकाले अपनाउनुहोस्। बच्चालाई कहिलेकाहीँ हजुरआमासँग छोड्नुहोस् र एक अर्काको लागि निजी समय निकाल्नुहोस्।
एक्लोपन
श्रीमती बच्चामा यति व्यस्त हुन्छिन् कि कहिले काँही साथी एक्लै बाहिर निस्कन्छिन् । यस्तो अवस्थामा श्रीमतीलाई मन दुख्नु स्वभाविक हो । यस्तो अवस्थामा एक्लै यात्रा गर्नुभन्दा पारिवारिक भ्रमण गर्नु राम्रो हुन्छ ।
_20250820101901.jpg)
_20250728182205.jpg)
